זיכרון ומזהה

7 maja 2018 roku spotkaliśmy się w Kwidzyniu z panią Marianną Balmas. Pani Marianna, córka Marianny i Kazimierza Hyla, urodziła się w Szczece nieopodal Staszowa. Opowiedziała nam o pomocy Żydom, jakiej udzieliła jej rodzina.

Marianna Hyla w 1938 roku została wdową z sześciorgiem dzieci. Latem 1942 do ich wsi przyjechało kilka rodzin z Warszawy. Między innymi państwo Szymańscy (rodzice z dwojgiem dzieci), którzy wynajęli pokój w domu Hylów. Jak się później okazało, byli to przechrzczeni Żydzi. Nikt nie wiedział o ich pochodzeniu – do czasu donosu. W 1943 roku przyjechali niemieccy żandarmi i zabrali do Staszowa Szymańską z dziećmi, gdzie zostali zastrzeleni. Szymański natomiast zdążył uciec i skryć się w lesie. Tułał się po okolicy dłuższy czas, po czym wrócił do domu Hylów, gdzie ukrywał się do schyłku okupacji, w wykopanym w stodole schronie. O tej pomocy wiedzieli nieliczni – jedynie matka Marianna oraz córka Feliksa i syn Józef. Dwa miesiące zakończeniem wojny Szymański został zamordowany w niejasnych okolicznościach wśród pobliskich pól.