זיכרון ומזהה

Księdza Marcelego Godlewskiego, proboszcza parafii Wszystkich Świętych, w getcie warszawskim nie trzeba było nikomu przedstawiać. W jego plebanii mieszkało ok. 100 osób pochodzenia żydowskiego. Wszystkie kąty były zajęte przez ludzi „bez jutra”. Na co dzień działały tam też jadłodajnia i przedszkole. Ksiądz Godlewski wraz ze współpracownikami uratował od tysiąca do 3 tysięcy istnień. W tych konspiracyjnych działaniach niezrównaną postawą wykazał się sekretarz kancelarii parafialnej Telesfor Wyrzykowski. Jedno zdanie proboszcza mu wystarczyło: „Tym nieszczęśliwcom trzeba dawać stosowne metryki i puszczamy ich w świat. Niech się ratują”. To właśnie Telesfor odpowiadał za wystawianie aktów przejścia z wyznania na wyznanie, metryk z polskimi imionami i aktów zgonu.