זיכרון ומזהה

Od pierwszych dni II wojny światowej Józef Sobiesiak walczył jako żołnierz w Wojsku Polskim. Latem 1941 r. przeniósł się w rejon Wołynia. Kiedy Niemcy rozpoczęli okupację tych terenów Sobiesiak pod pseudonimem „Maks” zorganizował jednostkę partyzancką znaną jako „Brygada Frunze”, w szeregi której przyjmował uciekinierów z gett w Kowlu, Maniewiczach, Poworsku, Rafałówce i Trojanówce. Był wyjątkowo wrażliwy na ciężki los Żydów, dlatego jego jednostkę zasilali nie tylko sprawni mężczyźni, ale też osoby wymagające szczególnej opieki, jak ludzie starsi, kobiety i dzieci. Założył dla nich trzy obozy rodzinne, tuż obok jednostek walczących, w których troszczono się o około 500 żydowskich obywateli. Był lojalnym przyjacielem, wzbudzał podziw i szacunek – po latach wspomni jeden z uratowanych przez Sobiesiaka Żydów. Wielu ocalałych wyemigrowało po wojnie do Izraela, Stanów Zjednoczonych i Kanady, z nadzieją na nowe życie.