Agnieszka Gałgan mieszkała w Sokołowie Małopolskim (powiat rzeszowski). W czasie wojny ukrywała pewną Żydówkę. Latem 1943 r. do budynku szkoły podstawowej mieszczącej się na terenie Sokołowa przyjechał mający tam stacjonować oddział żołnierzy niemieckich. Niemcy mieli na wyposażeniu m.in. samochody ciężarowe, którymi wyjeżdżali na zaplanowane akcje. W ich wyniku zginęło bardzo wielu mieszkańców okolicznych wsi: Woli Raniżowskiej, Hucisk, Przewrotnego, Stobiernej.

Pewnego lipcowego dnia 1943 r. Niemcy przywieźli na furmance Bartłomieja Gielarowskiego z Trzebuska, jego żonę Karolinę Marciniec, Agnieszkę Gałgan z Sokołowa oraz czworo Żydów. Zamknęli ich w pomieszczeniu w szkole i trzymali przez ponad dobę. W tym czasie matka Agnieszki Gałgan, Waleria, oraz mieszkająca niedaleko szkoły Karolina Kozak postanowiły wstawić się za Agnieszką. Nie przyniosło to jednak rezultatów.

Agnieszka i Żydówka, którą Polska ukrywała, zostały przesłuchane. Wskutek tortur Żydówka ujawniła kryjówkę i nazwisko osoby ukrywającej. W godzinach wieczornych Niemcy wyprowadzili na plac szkolny dwóch Żydów – kazali im wykopać dół, po czym zastrzelili. Następnie przyprowadzono Gielarowskiego, Marciniec, Żydówkę oraz Żyda – ich także rozstrzelano. Potem Niemcy przynieśli na rękach Agnieszkę Gałgan, którą rzucili do dołu i dobili strzałem. Niemcy oddali jeszcze kilka strzałów w stronę ciał leżących w dole, po czym zakopali je. W następnych dniach odkopali dół, wrzucili do niego słomę, polali benzyną i podpalili.

Bibliografia:

  1. IPN BU 392/647.
  2. IPN BU 392/2033 (na podst. GKBZH WB IV 261).
  3. W. Bielawski, Zbrodnie na Polakach dokonane przez hitlerowców za pomoc udzielaną Żydom, Warszawa 1981.
  4. J. Hera, Polacy ratujący Żydów. Słownik, Warszawa 2014.
  5. Those Who Helped. Polish Rescuers of Jews During the Holocaust, red. R. Walczak, cz. 3, Warszawa 1997.
  6. Those Who Risked Their Lives, red. A. Poray, Chicago 2007.
  7. S. Wroński, M. Zwolak, Polacy – Żydzi 1939-1945, Warszawa 1971.
  8. W. Zajączkowski, Martyrs of Charity, Washington D.C. 1988.
  9. [Strona internetowa – Program „Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką”:] www.straty.pl, dostęp: 19.11.2014 r., [Gałgan Agnieszka].