זיכרון ומזהה

Pomoc na Wołyniu

Dziś spotkaliśmy się w Stargardzie ze Stanisławem Szumskim. Najmłodsze lata spędził na Wołyniu i na własnej skórze odczuł zarówno czym jest koszmar wojny jak i dobro w nieludzkich czasach.

Stanisław Szumski ze Stargardu opowiedział nam o przyjacielskich relacjach polsko-żydowskich
na Wołyniu. Gdy wybuchła II wojna światowa, jego rodzice – Wiktoria i Józef Szumscy ze wsi Tur,
nie zawahali się by pomóc Żydom, pomimo, że sami mieli 7 dzieci. O ratunek poprosili ich uciekinierzy
z getta w Rafałówce, które to na przestrzeni kilku dni zostało krwawo zlikwidowane. Wykopali w lesie ziemiankę i nocami przychodzili do Szumskich by się posilić i ogrzać. Pomoc trwała do momentu, gdy na Tur napadli banderowcy. Szumscy wówczas pod ostrzałem uciekli do Huty Stefańskiej, a o Żydach słuch zaginął.

Mimo, że banderowcy nie oszczędzili żadnego napotkanego ani Polaka, ani Żyda, pan Stanisław Szumski opowiedział również historię sprawiedliwego Ukraińca, który pomógł starszemu polskiemu małżeństwu Milewicz. Przez kalectwo męża, podczas ewakuacji postanowili się ukryć. Przypadkiem znalazł ich Ukrainiec. Zamiast ich wydać, postanowił pomóc dostać się im na pociąg do Rafałówki, lecz przed tym musiał ich przewieźć przez dużą ukraińską wieś na wozie pod stosem trawy. Szczęśliwie, nikt ich nie nakrył.

Innym przejawem pomocy, o którym dowiedzieliśmy się od pana Stanisława jest przypadek Żydówki z sąsiedniej wsi Wyrki. Dzięki temu, że otrzymała dokument tożsamości, mogła swobodnie mieszkać z polską rodziną Sawickich. Potem razem wyjechali na roboty do Niemiec.