Franciszek Cebula mieszkał z synem Wincentym w miejscowości Jadowniki (dawne województwo kieleckie) niedaleko Brzeska. Obaj działali w zorganizowanej grupie Józefa Topolskiego „Szpaka” – dostarczali żywność do getta w latach 1941-1942 r. Grupa została wytropiona przez Niemców.

Kiedy w 1942 r. Niemcy przyszli po Wincentego z zamiarem aresztowania go, w domu zastali tylko jego ojca. Franciszka aresztowano i rozstrzelano na polu. Wincenty zginął w tym samym roku podczas jednej z akcji przerzutu żywności dla Żydów w getcie brzeskim. Najpierw postrzelono go tuż pod gettem, co uniemożliwiło mu dalszą ucieczkę, a następnie zabrano i rozstrzelano. Los nie był łaskawy również dla 20-letniego Józefa Chudego i Stanisława Czarneckiego. Zostali oni wykryci przez Niemców i zastrzeleni podczas pościgu*.

Żydów z getta w Brzesku wspierano aż do jego likwidacji**. Wśród pomagających byli Wincenty Tyka i Jan Marmuł, których wywieziono do Oświęcimia.

 

Bibliografia:

  1. IPN BU 392/2035.
  2. Bartoszewski, Z. Lewinówna, Ten jest z Ojczyzny mojej. Wspomnienia z lat 1939-1945, Warszawa 2007.
  3. Bielawski, Zbrodnie na Polakach dokonane przez hitlerowców za pomoc udzielaną Żydom, Warszawa 1981.
  4. Zajączkowski, Martyrs of Charity, Washington D.C. 1988.
  5. [Strona internetowa – Program „Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką”:] www.straty.pl, dostęp: 25.03.2015 r., [Cebula Franciszek, Cebula Wincenty, Chudy Józef].

 

uwagi:

* Materiały z teczki IPN BU 392/2035 wskazują, że Józef Chudy został zamordowany między 1941 r. a 1942 r., zaś W. Zajączkowski w Martyrs of Charity (Washington D.C. 1988, s. 132) podaje 1942 r.

** Istnieją źródła, które wskazują, że Franciszek Cebula, jego syn oraz Józef Chudy dostarczali żywność do getta w Busku, a nie Brzesku. Por.: W. Bielawski, Zbrodnie na Polakach dokonane przez hitlerowców za pomoc udzielaną Żydom, Warszawa 1981, s. 18, s. 20 oraz W. Zajączkowski, dz. cyt., s. 156.