Józefa Gajur mieszkała z synem Kazimierzem i dwoma wnukami (Józefem Mieczysławem i Władysławem) w wiosce Kolonia Pasieka. W 1942 r. przygarnęła pod swój dach żydowską dziewczynkę. „[…] Józefa Gajur jesienią, gdy poszła do lasu po chrust, znalazła płaczące żydowskie dziecko. To była dziewczynka w wieku 3-4 lata. Wzięła i przyniosła do domu, przyniosła do domu [sic!]” (FLV, nagrania audio, sygn. 405_2910; 405_2911, relacja Tadeusza Stolarza z 13.11.2013 r.). Dziewczynka przebywała w rodzinie Gajurów na prawach jej członków. „W domu Gajurów żyła razem z jej [Józefy – dop. red.] wnukami – półsierotami, gdyż ich ojciec Jan Gajur zginął wcześniej w Oświęcimiu 8 listopada 1942 r.” (FLV, List od Zofii Kuźnickiej [świadek], Janów Lubelski, 20.09.2013 r.).

Sołtys wsi Majdan Obleszcze, Dominik Kowalik, był konfidentem i dowiedział się, że Józefa Gajur ukrywa u siebie żydowskie dziecko. Doniósł o tym na policję. 1 czerwca 1943 r. w gospodarstwie Gajurów rozegrała się tragedia. „[…] żandarmeria przyjechała, otoczyła, otoczyła tą posesję [sic!], no i spaleniu ulegli, spaleniu żywcem, Józefa Gajur, miała lat 55, jej syn Kazimierz, miał lat 20, wnuk starszy Józef Mieczysław, miał lat 9, akurat miał przystąpić do I Komunii, no i z kolei następny wnuk Władysław, miał lat 5 i to, i ta żydowska dziewczynka, zostali spaleni” (FLV, nagrania audio, sygn. 405_2910; 405_2911…).

Łunę płonącego gospodarstwa widziało wielu okolicznych sąsiadów. „[…] Po tej tragedii Niemcy przez kilka dni nie pozwolili pochować zwęglonych zwłok, miała to być przestroga dla sąsiadów, gdyż roztoczańskie jary kryły wiele rodzin żydowskich” (FLV, List od Zofii Kuźnickiej…).

Bibliografia:

  1. FLV, List od Zofii Kuźnickiej [świadek], Janów Lubelski, 20.09.2013 r.
  2. FLV, nagrania audio, sygn. 405_2910; 405_2911, relacja Tadeusza Stolarza z 13.11.2013 r.
  3. [Strona internetowa:] http://www.glaukopis.pl/pdf/czytelnia/AgenciMarka.pdf, dostęp: 17.04.2015 r.

Uwagi:

* Gajur i Gajdur – obie formy nazwiska pojawiają się w opisie na stronie internetowej: www.glaukopis.pl/pdf/czytelnia/AgenciMarka.pdf (dostęp: 17.04.2015 r.).