Skrężyna Stefan - W Borysławiu
Tadeusz Skrężyna podczas II wojny światowej mieszkał wraz z rodzicami i rodzeństwem w Borysławiu. Opowiada historię swojej rodziny oraz wielu znajomych, który nieśli pomoc Żydom narażając życie swoje i swoich rodzin.
Ludwik Biernat - W brogu na łąkach
Ludwik Biernat w czasie wojny mieszkał z rodzicami i rodzeństwem we wsi Dzięcioły Dalsze, w powiecie sokołowskim. Wraz z innymi ludźmi, został wyznaczony do transportowania na kirkut ciał zamordowanych i grzebania ich. Pewnego dnia w brogu na łąkach w stronę Chądzynia i Holenderni...
Cyryl Brynkus i Władysław Długopolski - zamordowani za pomoc Żydom
– Nie odwieźliście mleka, musicie zapłacić karę – obwieścił Cyrylowi Brynkusowi, gospodarzowi ze Spytkowic k. Rabki, policjant. Nagle coś w kącie chaty Brynkusa drgnęło. Niemców zainteresowało dziwne poruszenie. Okazało się, że w domu mężczyzny ukrywa się Żyd, który przed wojną miał firmę piekarniczą w Zakopanem. Niemcy...
Jan Kujawa - W jego życiu jeszcze wiele miało się zmienić...
Jan Kujawa (ur. 16.02.1923 r.) opowiada o swojej młodości i życiu we wsi Słupka k. Konina, gdzie mieszkał wraz z rodzicami – Walentym i Janiną oraz rodzeństwem. Handel w okolicy był całkowicie zdominowany przez ludność żydowską, która była stosunkowo liczna. Jan Kujawa wspomina również jak do poblis...
W leśniczówce u rodziny Feliksa i Leontyny Kurz
Relacja o pomocy niesionej przez Leontynę i Feliksa Kurz oraz ich syna Dionizego. Pewnego dnia na progu leśniczówki we wsi Pańków pojawił się młody Żyd, który walczył o przeżycie…
Bolesław i Helena Kaczmarkowie - W piekarni
Barbara Olędzka urodziła się w Łowiczu, gdzie jej rodzice Helena i Michał Dąbrowscy prowadzili piekarnię. Po śmierci ojca do domu przy ul. Kilińskiego przeprowadzili się dziadkowie Barbary -Helena i Bolesław Kaczmarek aby pomóc w prowadzeniu piekarni. Rodzina wspólnie ukrywała w domu 4 osoby pochodzenia żydows...
Rodzina Olpińskich - W pobliżu Warszawy
Podczas okupacji niemieckiej rodzina Olpińskich mieszkała w Świdrze koło Warszawy. Obecnie jest to jedna z dzielnic Otwocka. Pani Ewa Zaremba z d. Olpińska wspomina, jak żyło się jej rodzicom i dziadkom w czasie II wojny światowej oraz opowiada o heroicznych czynach pomocy Żydom. Jedną z uratowanych z&n...
Helena i Kazimierz Dąbrowscy - W stodole Dąbrowskich
Helena i Kazimierz Dąbrowscy mieszkali wraz z dziećmi: Natalią (ur. 1922 r.), Krystyną (ur. 1925 r.), Stefanem i Marysią (ur. 1937 r.) we wsi Świdry Stare. Była to wieś zamieszkiwana przez Polaków. Żydzi przebywali w pobliskim Piekiełku, gdzie trudnili się handlem i usługami. Małżeństwo Brzezińs...
Kazimiera i Władysław Wojciechowscy - W wielkiej tajemnicy
Pani Danuta Raczyńska urodzona 27 lutego 1940 r. opowiada jak jej rodzice – Kazimiera i Władysław Wojciechowscy – w czasie wojny zaangażowali się w pomoc Żydom. Podczas okupacji niemieckiej rodzina mieszkała w Otwocku, gdzie w wielkiej tajemnicy ukrywano trzy osoby pochodzenia żydowskiego – kobietę z&n...
Stanisław Komisarczyk - We wsi Zabrody
Stanisław Komisarczyk opowiada jak w czasie wojny jego ojciec i dziadkowie pomagali Żydom we wsi Zabrody. Wspomina również, o rodzinie Mikołajczyków, którzy ukrywali dwóch mężczyzn pochodzenia żydowskiego. Maria Mikołajczyk z d. Lis wyjaśnia, że w wyniku nieporozumienia ukrywający się opuścili kryjówkę i zosta...
Wacław Ciszewski u Ryszarda i Marii Sołczyńskich
Ryszard i Maria Sołczyńscy mieszkali z czwórką dzieci w trzypokojowym mieszkaniu na Mokotowie. Ryszard od początku wojny związany był z działalnością Polskiego Państwa Podziemnego. 1 kwietnia 1942 r. przyprowadził do domu Wacława Ciszewskiego. Mężczyzna został ulokowany w dziecinnym pokoju. Dzieciom:...
Wacław Drab, Bronisław Drab, Janina Drab i Helena Bochat
Rodzeństwo Wacław Drab (ojciec Heleny i Bronisława, zm. 1976 r.), Bronisław Drab, Janina Drab i Helena Bochat (z d. Drab) mieszkało w czasie II wojny światowej w miejscowości Strzemkowo (woj. kujawsko-pomorskie). Całe rodzeństwo było zaangażowane w ukrywanie zbiegów pochodzenia żydowskiego z obozu pracy w ...
Wacław i Felicja Bebak
Wacław i Felicja Bebak w czasie II wojny światowej mieszkali w Warszawie. W swoim mieszkaniu ukrywali dziewczynkę pochodzenia żydowskiego Ilonę Geva (z d. Jankielewicz). Wacław i Felicja Bebak otrzymali tytuł Sprawiedliwy wśród Narodów Świata w 1998 r.
Wacław i Maria Mickiewiczowie ze wsi Sielipce k. Wilna
Wacław i Maria Mickiewiczowie mieszkali z synem Władysławem we wsi Sielipce k. Wilna. W czasie okupacji przyszła do ich gospodarstwa Lubow Janowska z rodzicami i siostrą. Małżeństwo znało Żydówkę. Jej rodzina uciekła z Wilejki. Mickiewiczowie udostępnili Lubow strych, a po przybyciu do gosp...
Wacław i Stanisława Baduńscy
Wacław Baduński w czasie II wojny światowej mieszkał w Wieruszowie (woj. łódzkie). Mąż Stanisławy. Wraz z żoną pomagał Żydom, m.in. 5-osobowej rodzinie Liber. Jedna z córek Liberów po wojnie wyemigrowała do Szwecji i utrzymywała kontakt z Baduńskimi.
Wacław Kosek - zamordowany za pomoc Żydom
– Słuchaj uważnie – mówił ściszonym głosem Edmund – pójdziesz teraz na Wileńską 15. Mój ojciec wie, że przyjdziesz. Zostaniesz tam z innymi do czasu, kiedy znajdziemy wam jakieś bezpieczne lokum, jasne? – Tak, Wileńska 15. Będę ostrożny – zapewnił mężczyzna, który dopiero co zbiegł z warszawskiego getta. – Papiery mas...
Wacław Kowalski - zamordowany za pomoc Żydom
– Pani Kowalska, jest na was donos… Że za służącą macie Żydówkę i że przechowujecie Żydów – informował potajemnie Zinaidę Kowalską jej znajomy pracujący w policji granatowej. Polkę ogarnęła panika. „Co robić?” – zastanawiała się gorączkowo. Dość szybko udało jej się przenieść Polę Owczarek, oficjalnie: służącą, do miesz...
Wacław Kryński ze wsi Nowosielec
Był rolnikiem, miał 46 lat. Niemcy rozstrzelali go za pomoc Żydom. Egzekucji dokonali w Nowosielcu 1 sierpnia 1943 roku. Strzelali żandarmi z Łosic. Wiadomo jedynie tyle.
Wacława i Franciszek Adamczykowie
Wacława Adamczyk urodziła się 27 września 1906 r. mieszkała wraz z mężem Franciszkiem w Warszawie, przy ul. Siennej. W 1943 r. mężczyzna przyprowadził do ich domu, wyprowadzone z getta, małżeństwo żydowskie – Zygmunta i Lusię Sosnowskich. Para ukrywała się u nich do wybuchu Powstania Warsz...
Walenty i Józef Głowiakowie, Józef Jędrzejewski, Stefania Kamińska, Jan Pająk
Stefanię Kamińską z Kielnarowej zamordowano razem z czterema innymi Polakami: 21-letnim Józkiem Głowiakiem z Białej i jego ojcem Walentym oraz 27-letnimi Jankiem Pająkiem i Józefem Jędrzejewskim z Matysówki. Gestapowcy przyjechali po nich 15 października 1943 r. i wyrzucili wszystkich przed posterunk...
Walenty i Julia Beck
Walenty i Julia Beck w czasie II wojny światowej mieszkali w mieście Żółkiew (Ukraina). Rodzice Aleksandry. Przez dwa lata w swoim mieszkaniu ukrywali 18 osób pochodzenia żydowskiego w tym Zygmunta Orlendera, Neomi Orlender oraz Klarę Schwartz. Walenty i Julia Beck otrzymali tytuł Sprawiedliwy wśród Narodów Świat...
Walenty i Katarzyna Baran
Walenty i Katarzyna Baran w czasie II wojny światowej mieszkali w Leżajsku (woj. podkarpackie). Pomagali osobom pochodzenia żydowskiego.
Walenty i Tekla Bek
Walenty Bek (urodził się 9 lutego 1893 r. w Opatowie, woj. świętokrzyskie) i Tekla Bek (urodziła się 11 września 1895 r. w Osielcu, woj. małopolskie). W czasie II wojny światowej mieszkali w Osielcu (woj. małopolskie). Rodzice Anny i Teresy. Ukrywali chłopca pochodzenia żydowskiego Janusza Rajel.
Walentyna Białostocka - zamordowana za pomoc Żydom
– Więcej żydowskich kreatur nie uratujesz – wymamrotał hitlerowski żandarm i wypchnął Polkę z mieszkania. Czekała ją teraz droga do Ravensbrück. Jadąc tam, myślała o wszystkich tych, którzy w czasie wojny znaleźli u niej pomoc i schronienie. „Co u nich? Czy żyją? Jak im się wiedzie?” – myśli plątały jej s...
Walentyna Jakubowska - zamordowana za pomoc Żydom
– Pst, Benek! – ściszonym tonem zawołał do zbliżającego się sąsiada Kazimierz Kamiński, gospodarz z kolonii Popławy koło Brańska. – Co się dzieje? – zapytał wyraźnie zaniepokojony Benedykt Jakubowski, wracający akurat z kościoła. – Uciekaj stąd… Walentynę zabili… Lejbka i Fiszka też… Benedykt zbladł. W jednej chwili ...
Wanda Ajdels
Wanda Ajdels (z domu Pawłowska) wraz ze swoim ojcem Leopoldem mieszkali w Radomiu, przy ulicy Prostej 20. Ich dom znajdował się niedaleko tzw. „małego getta” utworzonego w 1941 roku. Po krótkim czasie powstało kolejne przy ulicy Wałowej. Wanda zdecydowała się nieść pomoc przebywającym tam Żydom. Gdy tylko była okazja, na&nbs...
Wanda Baldowska
Wanda Baldowska w czasie II wojny światowej mieszkała w miejscowości Szostaków (Litwa). Ukryła w swoim domu 17-letnią Żydówkę o nazwisku Guta Kaufman. Dzięki temu Guta przetrwała wojnę i wyjechała do Izraela. Wanda Baldowska otrzymała tytuł Sprawiedliwy wśród Narodów Świata w 1985 r.
Wanda Biernacka
Wanda Biernacka (z d. Kwiatkowska) urodziła się 17 stycznia 1919 r. w Żyrardowie (woj. mazowieckie). Córka Aleksandra i Bolesławy. W czasie II wojny światowej mieszkała w Warszawie. Ukrywała w swoim domu żydowską rodzinę Jonasów, a także była zaangażowana w pomoc wielu innym Żydom (m. in. przekazywanie li...
Wanda Bodalska
Wanda Bodalska w czasie II wojny światowej mieszkała w okolicach Warszawy. Była zaangażowana w siatkę pomocy Żydom, działającą przy Żegocie. Była to najliczniejsza siatka opiekuńcza utworzona przez Polską Partię Socjalistyczną – Wolność, Równość, Niepodległość (PPS-WRN) a inicjatorem byli Julian i Halina Grobelni. ...
Wawrzyniec Błoch
Wawrzyniec Błoch urodził się 9 sierpnia 1901 r. w miejscowości Dębina (woj. łódzkie). W czasie II wojny światowej mieszkał w Warszawie. Ukrywał dzieci żydowskie w swoim domu. Był zaangażowany w pomoc w dostarczaniu do getta fałszywych dokumentów. Został aresztowany i osadzony w Łodzi, w sku...
Wawrzyniec i Bronisława Baranowie
Wawrzyniec i Bronisława Baranowie w czasie II wojny światowej mieszkali w Krośnie (woj. podkarpackie). Rodzice Stanisława, Józefa, Marii, Kazimierza i Jadwigi (po mężu Stola). Ukrywali pięcioletniego chłopca pochodzenia żydowskiego Anabela Nussbauma.
Wawrzyniec i Julia Koconiowie ze wsi Zieleniów
Wawrzyniec i Julia Koconiowie mieszkali w czasie okupacji we wsi Zieleniów (województwo stanisławowskie). Dzisiaj tereny te należą do Ukrainy. Dzięki ich pomocy udało się uratować trójkę osób pochodzenia żydowskiego. Tinka i Fiszel Kornweitz mieszkali z matką kobiety, Wiki Wilberg-Hudel, w Brzeżanach (wojewó...
Weber z kilkuletnim synkiem na strychu u Bejowiczów
Gizela Zdeb mieszkała wraz z rodzicami Jadwigą i Tadeuszem we wsi Kozowa, na terenach dzisiejszej Ukrainy. Pewnego dnia, w czasie okupacji niemieckiej przyszedł do niej mieszkający po sąsiedzku kuzyn Czesław Bejowicz zdradzić wielką tajemnicę. Jego rodzice Stanisława i Mikołaj ukrywają na strychu Żyd...
Weronika Bobowska
Weronika Bobowska (z d. Papiernik) urodziła się 23 grudnia 1898 r. W czasie II wojny światowej mieszkała w miejscowości Lipiny (woj. podkarpackie). Żona Jana. Udzieliła schronienia czterem osobom pochodzenia żydowskiego.
Weronika Kowalska, jej córka Maria (po mężu Wolfram), Danuta Czubek z rodzicami
W Brwinowie pod Warszawą mieszkała owdowiała Weronika Kowalska z córką Marią. Nieopodal żyła jej siostra z rodziną – mężem i córką Danutą. Weronika zarabiała na życie haftując, jej siostra była krawcową. Obie rodziny pozostawały w bliskich stosunkach z żydowską rodziną Horowiczów – ci prowadzili sklep z mate...
Hieronim i Czesława Ślepowrońscy - Wielokrotna pomoc
Zofia Gołąb (ur. 07.09.1933 r.) jest córką Hieronima i Czesławy Ślepowrońskich. Wraz z rodzicami, babcią i młodszym rodzeństwem: Marysią, Jadwigą i Mieczysławem mieszkała przy średniej wielkości gospodarstwie w Ostrowi Mazowieckiej. Rodzina żyła z jego uprawy. Już od jesieni 1939 r. do domu Ślep...
Franciszek i Ludwika Warsztoccy - Wielu niosło pomoc
Józef Warsztocki opowiada historię pomocy niesionej przez jego rodzinę Żydom, którzy ukrywali się w okolicznych lasach. Franciszek i Ludwika Warsztoccy bezinteresownie dzielili się z nimi żywnością, pomimo że życie pod okupacją było i dla nich ciężkie. Czterech synów: Jan, Stanisław, Aleksander i Ludwik zostało zab...
Wiktoria Błasiak
Wiktoria Błasiak (z d. Gryczyńska) urodziła się 6 kwietnia 1881 r. w Turku. Córka Franciszka i Józefy (z d. Matuszek). W czasie II wojny światowej mieszkała w Częstochowie. Ukrywała osoby pochodzenia żydowskiego, za co została aresztowana.
Wiktoria Blau
Wiktoria Blau w czasie II wojny światowej mieszkała w Warszawie. Pomogła uciec z niemieckiego obozu na Okęciu dwóm Żydom – dr. Edmundowi Teicherowi (Stawińskiemu) oraz Bolesławowi Ciężarowi. Ukrywała ich w swoim domu od 1942 r. do 1943 r.
Wiktoria Dębek - zamordowana za pomoc Żydom
Wiktoria Dębek mieszkała w Kolonii Czernic** (powiat Garwolin). W okolicznych lasach ukrywali się Żydzi, m.in. z Ryk, Okrzei i Leopoldowa. Tworzyli oni grupy partyzantów. Aby zdobyć jedzenie, Żydzi opuszczali swoje kryjówki i udawali się do pobliskich gospodarstw. Mogli liczyć na wsparcie Wiktorii Dębek przez ...
Wiktoria Mleczko z Porąbki Uszewskiej
Wiktoria Mleczko mieszkała w Porąbce Uszewskiej. Pracowała jako pomoc domowa. W czasie okupacji ukrywała Żydów, za co została aresztowana i osadzona w tarnowskim więzieniu – było to najprawdopodobniej 7 maja 1942 r. 28 stycznia 1943 r. przetransportowano ją do obozu w Oświęcimiu, gdzie zmarła na...
Wiktoria Tomal i dzieci: Jan, Stanisława, Józefa
Wiktoria Tomal (ur. 1897 r.) wraz z dziećmi: Janem (ur. 1926 r.), Stanisławą (ur. 1928 r.) i Józefą (ur. 1931 r.) mieszkała we wsi Nieciecza k. Żabna. Pewnego dnia Wiktoria usłyszała w oborze, że ktoś ją woła. Gdy wyszła na zewnątrz, ujrzała w cieniu drzew Rachelę i Eliasza Kohane...
"Willa pod zwariowaną gwiazdą". Schronienie w Miejskim Ogrodzie Zoologicznym w Warszawie
11 marca 1928 r. na warszawskiej Pradze dokonano oficjalnego otwarcia Miejskiego Ogrodu Zoologicznego. W jego kolekcji znajdowało się wówczas 475 okazów zwierząt, z których około 3/4 stanowiły ptaki, a 1/4 ssaki. Ogród przez pierwsze dwa tygodnie zwiedziło ponad 6,5 tys. osób. Po niespełna roku zmarł na zapale...
Wincenty Aloszko z rodziną
Wincenty Aloszko w czasie II wojny światowej mieszkał we wsi Zameczek k. Starej Wilejki (Białoruś). Mąż Pauliny, ojciec Józefa i Alfreda. Ukrywał dziewczynkę żydowską Raję Melcer, później także jej rodzinę. Wincenty otrzymał tytuł Sprawiedliwy wśród Narodów Świata w 1986 r.
Wincenty Bazant
Wincenty Stefan Bazant urodził się 13 października 1918 r. Syn Stanisława i Józefy. W czasie II wojny światowej mieszkał w Sandomierzu. Wydostał z sandomierskiego getta i organizował kryjówki kobiecie pochodzenia żydowskiego Frymeta (Róża) Mała. Wincenty zmarł 14 kwietnia 1995. Wincenty Bazant otrzymał tytuł Spra...
Wincenty i Jadwiga Antonowiczowie
Wincenty Antonowicz urodził się 1 maja 1891 roku. W czasie II wojny światowej mieszkał w Wilnie (Litwa). Mąż Jadwigi, ojciec Lucyny. Wraz z rodziną pomógł Żydówce Joannie Malberg. Wincenty i Jadwiga otrzymali tytuł Sprawiedliwy wśród Narodów Świata w 1997 r.
Wincenty i Wiktoria Balul z synami Franciszkiem i Antonim
Wincenty Balul razem z rodziną w czasie II wojny światowej mieszkał w Wilnie (Litwa). Mąż Wiktorii, ojciec Franciszka i Antoniego. Rodzina Balul ukrywała żydowską rodzinę Flechtman. Rodzina Balul otrzymał tytuł Sprawiedliwy wśród Narodów Świata w 1994 r.
Witold Bayer
Witold Bayer urodził się 9 października 1906 r. w Warszawie w której mieszkała w okresie II wojny światowej. Syn Edgara i Adeli (z d. Bober). W swoim mieszkaniu ukrywał nauczycielkę z Łodzi pochodzenia żydowskiego oraz udzielał pomocy materialnej Goldce Goldfarbowi, Gamszejowi Abramowi Wielikowskiemu i Ab...
Witold Benedyktowicz i Zofia Benedyktowicz
Witold Benedyktowicz adwokat i jego siostra Zofia Benedyktowicz w czasie II wojny światowej mieszkali w Warszawie. Wspólnie pomagali osobom pochodzenia żydowskiego w ucieczce z getta warszawskiego oraz organizowali tym osobom schronienie.
Witold Bieńkowski
Witold Bieńkowski (ps. Wencki) urodził się w 1907 r. Syn Grzegorza i Emilii (z d. Bzowska). W czasie II wojny światowej mieszkał w Warszawie. Z ramienia Frontu Odrodzenia Polski był współorganizatorem Tymczasowego Komitetu Pomocy Żydom, a następnie Rady Pomocy Żydom. Witold Bieńkowski zmarł w 1965 r....
Władysław Adamczak
Władysław Adamczak mieszkał we wsi Władysławów (woj. lubelskie). W czasie okupacji niemieckiej ukrywał dwie dwunastoletnie dziewczynki pochodzenia żydowskiego: Chanę Grajcar i Dwojrę Ajzenberg. Dzięki pomocy mężczyzny zdołały przeżyć.
Władysław Amarowicz
Władysław Amarowicz w czasie II wojny światowej mieszkał w okolicy wsi Pantalowice. Pomagał ukrywać się żydowskiej rodzinie Stelcerów.
Władysław Andrzejczak
Władysław Andrzejczak w czasie II wojny światowej mieszkał w Warszawie. Angażował się w działania mające na celu pomoc Żydom.
Władysław Augulewicz
Władysław Augulewicz w czasie II wojny światowej mieszkał w Warszawie. Pracował w zakładzie wychowawczym „Nasz Dom”, w którym ukrywano dzieci żydowskie.
Władysław Augustyn
Władysław Augustyn urodził się w 1922 r. we wsi Szerzyny (woj. małopolskie). Syn Józefy i Józefa – zamordowanych za pomoc Żydom. W czasie II wojny światowej wraz z rodzicami mieszkał w Szerzynach. Jego rodzina pomagała Żydom, m.in. rodzinie Hirszfeld.
Władysław Augustyniak z żoną
Władysław Augustyniak w czasie II wojny światowej mieszkał w Czarnkowie (woj. wielkopolskie). Wraz z żoną uratował młodego Żyda, dając mu rower umożliwiający ucieczkę oraz bochenek chleba.
Władysław Babka
Władysław Babka w czasie II wojny światowej mieszkał we wsi Wola Dalsza (woj. podkarpackie). Pomagał ukrywać się mężczyźnie o nazwisku Hirschfeld.
Władysław Bafia
Władysław Bafia urodził się 20 listopada 1923 r. w Zakopanem-Olczy. Syn Stanisława i Zofii. W czasie II wojny światowej mieszkał w Zakopanem. Pomagał Żydom, m.in. dostarczając im korespondencję. W wyniku tych działań został aresztowany i osadzony w KL Auschwitz. Później został przeniesiony do KL Buch...
Władysław Bartosik
Władysław Bartosik urodził się 1 marca 1903 r. Syn Piotra. W czasie II wojny światowej mieszkał w Łodzi. Pracował, jako monter telefoniczny. Dostarczał żywność i potrzebne towary mieszkańcom łódzkiego getta.
Władysław Bartoszewski
Władysław Ludwig Bartoszewski urodził się 19 lutego 1922 r. w Warszawie. Syn Władysława i Beaty. W czasie II wojny światowej mieszkał w Warszawie. Mąż Antoniny (z d. Mijal), a od 1967 r. mąż Zofii (z d. Makuch), ojciec Władysława Teofila. Był jednym ze współzałożycieli Rady Pomocy Żydom „Żegota”. Pom...
Władysław Bednarski
Władysław Bednarski w czasie II wojny światowej mieszkał we wsi Gdów (woj. małopolskie). Mąż Sydoni Reimann. Ukrywał przez rok swoją żonę pochodzenia żydowskiego.
Władysław Bondaruk - zamordowany za pomoc Żydom
– Jezu najukochańszy! – z przerażeniem w głosie jęknęła żona Władysława, przekraczając próg własnego domu. Był dzień zaduszny 1942 roku. Wszystko dookoła umazane było krwią, a jej zapach unosił się jeszcze w powietrzu. W domu nie było nikogo. Dzień wcześniej dom Bondaruków nawiedzili niemieccy żandarmi. Szukali Żydów. Z...
Władysław Borkowski - zamordowany za pomoc Żydom
– Są tam, na polu – wskazał Niemiec koledze siedzącemu za kierownicą. Kierowca docisnął pedał gazu. Po chwili byli już na polu, gdzie zauważyli pracujących gospodarzy. Żandarm pochwycił Władysława i zaczął go prowadzić w stronę domu. Nagle rozmyślił się i pchnął go w kierunku lasu. Polak zdołał wysupłać z...
Władysław Braja - zamordowany za pomoc Żydom
Nad domem Mieczysława Brai niedaleko wsi Równe k. Dukli unosił się swędzący dym. Był początek września 1943 roku. Ogień, celowo podłożony, stopniowo zajmował strzechę. Sprawcami podpalenia byli czterej gestapowcy – tym sposobem chcieli wygonić ukrywających się tam od ponad dwóch miesięcy trzech Żydów. Chcieli i swego dopięli. Wid...
Władysław i Apolonia Kozak ze wsi Swoszowa
Gęste i ciężkie chmury wisiały od kilku dni nad Swoszową. Deszcz padał i padał, a spragniona do niedawna ziemia – obsiana i zaorana – powoli zaczynała mieć dosyć. Miała przed sobą ważne zadanie: wydać plon, obfity plon. I nakarmić wymęczonych trwającą wojną. Każde ziarno było na wagę złota. „Jeśli deszcze...
Władysław i Maria Dydynowie ze wsi Zawadówka
Władysław i Maria Dydynowie mieszkali we wsi Zawadówka (powiat tarnopolski). Pod osłoną nocy 1942 r. do ich domu zapukała żydowska rodzina: Chawa Ita Czeret (z d. Klein) wraz z dziećmi: Bronią, Henią i Chaimą, oraz bratową Biutą Klein. „Tej nocy Chawa Ita Czeret z domu Klein powiedziała do mojej babci Mar...
Władysław i Stefania Bałysowie
Władysław i Stefania Bałysowie w czasie II wojny światowej mieszkali w Wadowicach (woj. małoposkie). Rodzice Władysławy (po mężu Gładyk). Małżeństwo Bałysów dostarczało żywność żydowskim dzieciom z getta.
Władysław Jedynak - zamordowany za pomoc Żydom
– Pani! Powiedzieć, że go torturowali, to mało! Słów brakuje, co oni mu robili, te bestie niemieckie – kobieta znacząco spojrzała na sąsiadkę, mieszkankę przysiółka Sambodzie. – No mów pani, choć już mi się skóra ze strachu zgęsiła – odparła słuchaczka. – Już mówię. No więc wprzód go aresztowali, 1 czerwca – zdaje się, t...
Władysław Jezierski - zamordowany za pomoc Żydom
– Aniu, musimy ratować Kalmana. Jest w Tarnowie, uciekł z transportu do Bełżca – z przejęciem w głosie informował o sytuacji przyjaciela Władysław Jezierski. – Trójce Karpów pomagamy, to i Kalmanowi damy chyba radę pomóc – nieśmiało podjęła żona. – Muszę wyrobić mu papiery, a potem go tu przywieź...
Władysław Krzysztyniak - zamordowany za pomoc Żydom
– Władek, ratuj się, oni mają na was donos, że Żydów przechowujecie. Przyjdą lada chwila – potajemnie ostrzegł Polaka jeden z policjantów granatowych z posterunku Chorkówka. Władysław zmartwiał. Myśli kłębiły mu się w głowie jak oszalałe. „Muszę uciekać. Muszę uciekać. Tylko gdzie?” – zastanawiał się rozpaczliwie. Bezwi...
Władysław Kułyk - zamordowany za pomoc Żydom
– Coście za jedni? Skąd idziecie? – zagadnął Władysław Kułyk napotkanego w lesie mężczyznę. Po jego zachowaniu wnioskował, że nie jest on sam i że ktoś go ściga. Mężczyzna nie miał nic do stracenia. – A pomożecie nam?… – zapytał nieśmiało. – Żeby było co zjeść i jakoś przeżyć. Las nas ukryje, j...
Władysław Sokół - zamordowany za pomoc Żydom
Sokół Władysław razem z żoną Julianną, córkami Teresą i Pelagią oraz synem Janem mieszkał w Wilczyskach, gm. Wola Mysłowska. W czasie okupacji, od maja 1943 r. ukrywał żydowskie rodziny Popowskich, Boruchowiczów, Weinbergów, Winogradów i Roizenkingów, a także Rosjanina. W wykopanym pod domem schronie...
Władysława Blitzer
Władysława Blitzer była zaangażowana w pomoc Żydom. Ukrywała rodzeństwo Studnia i Romę Haberman, a także Ludwika Blitzera, którego później poślubiła.
Władysława Bochta
Władysława Bochta (z d. Twardzicka) córka Wojciecha, siostra Zofii i Heleny. W czasie II wojny światowej mieszkała we wsi Bierówka (woj. podkarpackie). Wspólnie z ojcem i siostrami uratowała Goldę Weic i jej kuzynkę. Władysława Bochta otrzymała tytuł Sprawiedliwy wśród Narodów Świata w 1994 r.
Włodzimierz i Danuta Bazarnikowie
Włodzimierz (ur. 28 maja 1909 r.) i Danuta (ur. 28 maja 1928 r.) Bazarnikowie urodzili się we Lwowie, w którym mieszkali w okresie II wojny światowej. Ukrywali pięć osób pochodzenia żydowskiego w tym Marie Shun (z d. Friedman) wraz z córką Malwiną. Włodzimierz i Danuta Bazarnikowie otrzymali tytuł ...
Wojciech Bobowski
Wojciech Bobowski w czasie II wojny światowej mieszkał w miejscowości Markuszowa (woj. podkarpackie). Dostarczał żywność czterem osobom pochodzenia żydowskiego, w tym dwu o nazwisku Birman.
Wojciech Cieślak - zamordowany za pomoc Żydom
Pewna Żydówka z Pacanowa znalazła schronienie w domu Wojciecha Cieślaka w Łęce Szczucińskiej. Mężczyzna został za to brutalnie zamordowany przy użyciu motyki. Miał wtedy 41 lat. W niedzielny poranek 21 marca 1943 r. Niemcy otoczyli dom Wojciecha i zabrali ukrywającą się w nim kobietę. Gospodarz próbował ucie...
Wojciech Gicala z Wiśnicza Starego k. Bochni
Wojciech Gicala mieszkał w Wiśniczu Starym k. Bochni. Wiosną lub jesienią 1942 r. ktoś podrzucił mu kilkuletnią żydowską dziewczynkę**. Wojciech nie miał swoich dzieci. Udał się do sołtysa Wiśnicza, Stanisława Banasia, z prośbą o radę. Ten powiedział, że Wojciech powinien dziecko przyjąć i wychować. Woj...
Wojciech i Anna Bednarz z synem Aleksandrem
Wojciech i Anna Bednarz z synem Aleksandrem w czasie II wojny światowej mieszkali w okolicach Obornik (woj. wielkopolskie). Wojciech był z zawodu piekarzem. Wspólnie przekazywali chleb osobom pochodzenia żydowskiego.
Wojciech i Józefa Bareccy
Wojciech i Józefa Bareccy w czasie II wojny światowej mieszkali w miejscowości Jaśniszcze (obecnie Ukraina). Dostarczali jedzenie Żydom ukrywającym się nad rzeką.
Wojciech i Marianna Batorscy
Wojciech i Marianna Batorscy w czasie II wojny światowej mieszkali we wsi Radecznica (woj. lubelskie). Rodzice Heleny. Ukrywali dwóch mężczyzn pochodzenia żydowskiego w tym Moszka Rubina.
Wojciech i Rudolf Basik
Wojciech (ur. 23 kwietnia 1919 r. w Korbielowie, zm. 15 marca 2008 r.) i Rudolf Basik, synowie Stefana i Katarzyny. W czasie II wojny światowej mieszkali we wsi Korbielów Górny (woj. śląskie). Ukrywali uciekiniera z obozu Auschwitz-Monowitz pochodzącego z Ołomuńca czeskiego Żyda Roberta Wolfa. Wojc...
Wojciech Kosiba - zamordowany za pomoc Żydom
– A coś ty, staruchu, myślał? Że będziesz nam tu pod nosem pasożyty hodował?! – wrzeszczeli rozwścieczeni Niemcy do Wojciecha Kosiby zamieszkałego w Hankówce koło Jasła. Niemieccy funkcjonariusze wyprowadzili go z domu, a wraz z nim dwie ukrywane przez niego Żydówki – Ryfkę i Salkę Saul. Całą trójkę zapędzili ...
Wojciech Kotfis - zamordowany za pomoc Żydom
– Nie. Nie pójdziemy do getta. Nie damy się tam zamknąć. Już ja wiem, co oni tam dla nas naszykowali. Choćbyśmy w lesie mieli mieszkać, to tam nie pójdę i dzieci nie oddam – zaparła się pani Goldbergowa (Goldbergerowa?). I jak postanowiła, tak zrobiła. Jej rodzina była jedyną w okolicy, która nie zastosowała się do...
Wojsław Bielicki
Wojsław Bielicki w czasie II wojny światowej pracował w Skierniewicach jako brygadzista. Zatrudnił Żyda – Reissa jako swojego asystenta pomimo wiedzy o jego pochodzeniu. Pomógł również jego rodzinie – Lucji i jej córce – ukrył je w domu swojej matki w Legionowie na osiemnaście miesięcy. Wojsław Bielick...
Wspólna walka z głodem
Żołynia to wieś na Podkarpaciu. Żydzi pojawili się tu w XVII w. Osiedlili się i rozwijali. Społeczność żydowska rozrastała się bardzo szybko. W 1821 r. w Żołyni – pośród 72 rodzin chrześcijańskich – żyły już 44 rodziny żydowskie. Żydzi prowadzili karczmy, sklepy, zakłady rzemieślnicze. ¾ wszystkich takich miej...
Wywożeni wozem strażackim z getta
Szczepan Madej urodził się 17 października 1920 r. w Wilkanowie niedaleko Płocka. Jego rodzicami byli Piotr Madej i Anna z d. Sobótka. Wychowywał się w Warszawie. Był najmłodszy z rodzeństwa – miał jeszcze czterech braci: Henryka, Stanisława, Romana i Józefa. Szczepan był harcerzem. W czasie okupacji prac...