Pamięć i Tożsamość

Ryszard Karaś (ur. 2 lutego 1934 r.), gdy był małych chłopcem mieszkał wraz z rodzicami i bratem na gospodarstwie.  To było ich głównym źródłem utrzymania. Pan Ryszard wspomina wielką odwagę swojej babci – Józefy Karaś, która mieszkała w Wilanowie. Dziś jest to już część Warszawy. Dzięki Józefie wielu Żydów,...

Janina Dubniak wraz z mężem Józefem i małą córeczką mieszkała w Warszawie. Przed wojną przyjaźniła się z Haliną Janowską, przez którą w 1932 r. poznała Żydówkę Reginę Mikelberg. Po kilku latach los połączył obie kobiety. W czasie okupacji Regina wraz rodziną trafiła do getta. Tam skierowano ją do pr...

– Nie patrz – kobieta zakryła córeczce oczy i pospiesznym krokiem ruszyła w przeciwnym kierunku. Na horyzoncie bowiem widać było poruszane wiatrem ciało powieszonego mężczyzny. Był to niejaki Baran z Hrubieszowa. Niemcy zrobili sobie z niego pokazówkę mającą dosadnie przypominać o tym, że za pomoc Żydom g...

Relacja Barbary Kirst, która opowiada o swojej mamie i dziadkach zaangażowanych w czasie wojny w pomoc ludności żydowskiej. Państwo Ostaszewscy mieszkali w pobliżu miasta Równe, dzisiejsza Ukraina. Pomoc, której udzielali trwała przez dłuższy czas. To zaangażowanie i dobroć przyniosły trudne konsekwencje dla r...

Bartłomiej Gielarowski i Karolina Marciniec mieszkali z dziećmi (Stanisławem, Józefą i Janiną) we wsi Trzebuska (gmina Sokołów Małopolski). Prowadzili gospodarstwo rolne. W połowie 1942 r. Niemcy zaczęli likwidację getta w Sokołowie Małopolskim. Niektórym Żydom udało się uciec. Szukali pomocy w okolicznych wsi...

„Znowu?… Ileż tego jest…” – westchnął pod nosem Budziński, widząc kolejny list adresowany na gestapo. Wiedział, że w środku jest donos na Polaków, którzy ukrywają Żydów. Zmiął pospiesznie kopertę i schował ją do kieszeni. Robił tak za każdym razem, gdy przy codziennym sortowaniu korespondencji trafiał na ...

Mieczysław Kwiatkowski mieszkał w Cechówce wraz z rodzicami – Janiną i Stefanem oraz rodzeństwem: Janiną, Danutą, Sylwestrem i najmłodszym Ignacym. Kiedy w 1942 r. rozpoczęto likwidację getta w Cechówce, Żyd Chaim często pukał do ich drzwi prosząc o jedzenie. Pewnego razu przyprowadził dwoje swoich...

„Szukali Żydów w zabudowaniach Boguckiej. Ze strychu nad komórką wyprowadzili zdaje się jedenaścioro Żydów. W grupie tej byli mężczyźni, kobiety i dzieci” – relacjonowała sąsiadka pani Boguckiej mieszkająca zaraz naprzeciw parterowego domku wdowy. Działo się to wiosną 1943 roku w mieście Borszczów przy ul. Pastewni...

– Wrócę jak zwykle – Bolesław cmoknął żonę w policzek i pospiesznym krokiem zniknął za rogiem kamienicy. Pod płaszczem skrywał chleb zaoszczędzony dla przyjaciół. Sam nie dojadał, ale nie wyobrażał sobie, żeby znajomą żydowską rodzinę zostawić bez kromki chleba. Tyle czasu byli przecież sąsiadami… Dobrymi sąsiadami. W biedzi...

Bolesław Dąbrowski mieszkał z żoną Zofią i trójką dzieci (Stanisławą, Stanisławem i Henrykiem) we wsi Starościn-Kolonia (gmina Kamionka, województwo lubelskie). W swoim gospodarstwie ukrywał (według naocznych świadków) siedem osób narodowości żydowskiej: pięciu mężczyzn i dwie kobiety. W październiku 1942 r. N...

– Idel, słuchaj mnie uważnie. Pójdziesz teraz do mojego brata, co mieszka w Cezarowie. Nazywa się Bolesław Książek. Znajdziesz u niego suchy kąt i co do jedzenia – instruował chłopaka, uciekiniera z warszawskiego getta, Henryk Książek z Aleksandrówki. – Bolesław jest żonaty, ale dzieci nie ma. Będziesz mu jak ...

W pamięci mieszkańców wsi Radgoszcz niezwykle głęboko i boleśnie zapisały się wydarzenia z 3 grudnia 1943 r., kiedy to niemieccy żandarmi dokonali egzekucji na Bronisławie i Tomaszu Juzba, małżonkach ukrywających u siebie dwóch Żydów. Mord, jakiego dopuścili się na nich Niemcy, na strzępy rozszarpał ...